Bevallen: thuis of in het ziekenhuis

Thuis bevallen of in het ziekenhuis. Het is een van de vele vragen waar jij het antwoord op moet zoeken tijdens je zwangerschap. Misschien wist je al voordat je zwanger was waar je wilt gaan bevallen, of misschien twijfel je nog steeds en weet je niet zo goed waar je nu voor moet kiezen. Ik dit artikel zal ik je mee nemen in deze overweging die jij gaat maken. Ik heb het over de voor- en nadelen van thuis of in het ziekenhuis bevallen en hoop je zo beter te informeren en de keuze voor jou makkelijker te maken.

Thuis of in het ziekenhuis bevallen: Wat is het veiligst?

Een van de grootste overwegingen die een vrouw maakt bij haar keuze is dat zij op een plek wil zijn waar zij het veiligst is. En laten we eerlijk zijn, dit is natuurlijk ook ontzettend belangrijk, maar veel vrouwen deze automatisch dat in het ziekenhuis bevallen het veiligst is, maar is dit wel zo? Uit recent Nederlands onderzoek is gebleken dat het voor een vrouw net zo veilig is om thuis te bevallen als in het ziekenhuis. Voor dit onderzoek werden 80.000 bevalling bestudeerd.

Veel vrouwen denken onterecht dat in het ziekenhuis bevallen het veiligst is. Als motivatie hiervoor hier voor geven zij vaak aan dat zij zich onder het toeziend oog van een medisch team veiliger voelen. Maar zowel aan thuis als ziekenhuisbevallingen zijn risico’s verbonden. Zo worden er in het ziekenhuis sneller ingrepen gedaan. Niet altijd zijn deze ingrepen nodig en elke ingreep leidt meestal tot een sneeuwbaleffect van andere ingrepen waardoor er complicaties kunnen ontstaan. Daarnaast kom je in het ziekenhuis sneller in aanraking met schadelijke bacteriën.

Wanneer een vrouw gezond is en haar baby is gezond dan heeft zij voor een gezonde en veilige bevalling niks anders nodig als het vertrouwen in haar lichaam, de plek waar zij zich het meest veilig voelt en de personen om haar heen waar zij zich comfortabel en ontspannen bij voelt. Vaak is dit haar thuis, waar zij zich niet te gast voelt, maar de vrijheid voelt om te bewegen en geluiden te maken zoals zij dat voelt op dat moment.

Wanneer er bij een thuis bevalling complicaties ontstaan is er niet direct medische hulp. Verloskundige zijn in Nederland wel heel goed opgeleid om verschillende medische handelingen uit te voeren en hebben apparatuur bij zich om levensreddende handelingen uit te voeren tot de ambulance er is. Uit statistieken komen zulke spoedgevallen bij 5% van de thuisbevallingen voor. Gelukkig hebben wij tegenwoordig de luxe dat bij een echt spoedgeval medische hulp heel snel ter plaatse is en kunnen verloskundige ernstige complicaties snel inschatten waardoor er snel hulp zal zijn.

Daarnaast is het heel belangrijk dat jij luistert naar je gevoel. Als jij bang bent om thuis te bevallen of angst voelt om in het ziekenhuis te bevallen, dan zorgt dit voor heel veel spanning tijdens de bevalling. Angst tijdens de bevalling zorgt ervoor dat je lichaam op slot gaat. Je lichaam kan zich dan niet goed ontspannen en de aanmaak van de juiste hormonen kan niet plaatsvinden. Hierdoor veroorzaakt spanning en angst juist voor meer pijn en een langere bevalling. Het is daarom heel belangrijk dat jij op een plek bent waar jij je veilig en op je gemak voelt zodat jij je beter kunt ontspannen.

Hormonen tijdens de bevalling

Wanneer je een beslissing maakt in waar je wilt bevallen is het belangrijk om te weten wat belangrijk is voor een vrouw tijdens de bevalling. De bevalling komt namelijk op gang door middel van een combinatie aan hormonen.

• Ten eerste is er melatonine nodig: Melatonine wordt in ons lichaam aangemaakt in de avond en nacht en zorgt ervoor dat wij moe worden en in slaap kunnen vallen. Melatonine zorgt ervoor dat er meer oxytocine aangemaakt kant worden. Doordat de levels aan melatonine ‘s avonds stijgen, beginnen de meeste bevallingen ook ‘s avonds en ‘s nachts.
• Oxytocine zorgt ervoor dat onze baarmoeder gaat samentrekken en weeën gaat maken. Oxytocine staat ook wel bekend als het liefdeshormoon en maken we aan wanneer we ons geliefd voelen, maar ook wanneer we ons op ons gemak voelen en privacy hebben. Oxytocine is een verlegen hormoon en kan niet goed aangemaakt worden wanneer de omstandigheden daar niet goed voor zijn. Wanneer jij je in een ruimte bevind waar jij je niet op je gemak voelt, er veel onbekende mensen in en uit lopen, er vreemde geluiden op de gang zijn en felle lichten branden dan kan je lichaam het hormoon oxytocine niet goed aanmaken en is het lastiger voor je lichaam om de bevalling in een natuurlijke low te laten verlopen.
• Endorfine is ons lichaam eigen pijnstiller en heeft dezelfde werking als morfine. Endorfine werkt nauw samen met oxytocine. Iedere keer dat er een golf oxytocine aangemaakt wordt, wordt dit gevold met een gold van endorfine. In de loop van de bevalling zal je lichaam steeds meer oxytocine aanmaken om krachtigere, en sterkere weeën te maken om voldoende ontsluiting te kunnen creëren. Maar hoe meer oxytocine, hoe meer endorfine. Hoe krachtiger je weeën, hoe meer pijnbestrijding je lichaam zal aanmaken zodat jij beter met de kracht van de weeën om zal kunnen gaan.
• Adrenaline komt vrij wanneer wij stress ervaren. Bij angst of paniekgevoelens worden hoge levels van adrenaline aangemaakt. Wanneer er adrenaline in het lichaam is, kan er geen oxytocine aangemaakt worden. Angst voor de bevalling, het niet op je gemak voelen of ongemak voelen tijdens medische handelingen zorgt voor een remmend effect op je bevalproces. Adrenaline komt ook deels vrij door prikkels als vel licht of kou.

De vijf belangrijke elementen voor een bevalling

De 5 belangrijke elementen voor een vrouw om te kunnen bevallen zijn: veiligheid, warmte, gedimde lichten, privacy en ondersteuning. Als deze elementen zorgen ervoor dat een vrouw zich beter kan ontspannen en dat haar lichaam beter de juiste hormonen kan aanmaken om de bevalling te doen vorderen.

Vaak zijn deze elementen thuis makkelijker te creëren als in het ziekenhuis. In een ziekenhuis zijn al deze elementen vaak ver te zoeken. Juist in een kille ziekenhuiskamer met felle lichten en personeel dat in en uit loopt is de intieme sfeer die vrouwen zo hard nodig hebben vaak ver te zoeken. Terwijl het bij een ziekenhuisbevalling onmogelijk is om vooraf te weten in welke kamer je komt te liggen en hoe je daar de sfeer optimaal kunt krijgen. Kun je bij een thuisbevalling al maanden van tevoren voorbereidingen doen om een sfeer te creëren waarin jij je veilig, comfortabel en op je gemak bij voelt zodat jij je lichaam kan helpen bij het aanmaken van oxytocine zodat je bevallingsproces makkelijker zal verlopen.

Onderzoek naar tevredenheid

Of jij een positieve ervaring zult overhouden aan je bevalling is deels afhankelijk naar de plek waar jij uiteindelijk besluit te bevallen. Marlies Rijnders van onderzoeksinstituut TNO onderzocht in 2011 de tevredenheid over de bevalling. Zij concludeerde dat vrouwen die kozen voor een thuisbevalling en ook daadwerkelijk thuis konden bevallen, het meest tevreden zijn. Daarna volgt de groep die vooraf koos voor het ziekenhuis, gevolgd door de vrouwen die kozen voor thuis bevallen, maar tijdens de bevalling naar het ziekenhuis werden verwezen. Die laatste groep kijkt met de minst positieve gevoelens terug op de bevalling.

Pijnbestrijding bevalling ziekenhuis

Een van de grootste overwegingen om in het ziekenhuis te bevallen is dat vrouwen het een fijn idee vinden dat er mogelijkheid is tot pijnbestrijding. Hoewel er heel veel manieren zijn om een vrouw pijnverlichting te geven tijdens de bevalling zonder medicatie is het alleen in het ziekenhuis mogelijk om pijnmedicatie te krijgen tijdens de bevalling. In het ziekenhuis is er de keuze voor een ruggenprik, injectie met morfine (pethidine) en een morfinepomp (remifentanil). Ook zijn er ziekenhuizen waarbij er de mogelijkheid is tot lachgas. Al deze middelen zijn niet mogelijk bij een thuisbevalling. Informeer van te voren naar de mogelijkheden tot pijnbestrijding in het ziekenhuis waar jij wilt bevallen, omdat de mogelijkheid hiervoor ook weer pr ziekenhuis verschilt.

Pijnbestrijding thuisbevalling

Ondanks dat er bij een thuisbevalling geen pijnmedicatie mogelijk is zijn er wel heel veel technieken waarmee je pijn kunt verlichten tijdens de bevalling. Zoals ademhalingstechnieken, ontspanningstechnieken, massage, beweging, acupressuur en warm water. Bevallen in bad (wat trouwens ook in steeds meer ziekenhuizen kan) wordt onder meer vanwege de pijnstillende werking steeds populairder. Er is onderzoek gedaan naar vrouwen die een ruggenprik wilden en eerst op advies een uur in een bevalbad stapten: voor 60% was pijnstilling daarna niet meer nodig.

Op mijn YouTube kanaal heb ik een video staan waarin ik alles vertel over de badbevalling. Mocht jij benieuwd zijn naar meer informatie hierover dan kun je deze video bekijken via deze link: Badbevalling: alles wat jij wilt weten.

Ook is er de mogelijkheid tot het gebruiken van een TENS-apparaat. Dit apparaat geeft doormiddel van 4 plakkers op je rug elektrische schokjes die ervoor kunnen zorgen dat je pijnprikkels afgeleid worden en zo beter met de pijn van de weeën kunt omgaan.

Thuisbevalling: wanneer kan dat?

Thuis bevallen is mogelijk wanneer jij een voldragen zwangerschap hebt. Dat wil zeggen dat jij langer als 37 weken zwanger bent en niet na de 42 weken zwanger bent. Ook is het belangrijk dat zowel jij als je baby helemaal gezond zijn en dat er geen medische indicaties zijn voor een ziekenhuisbevalling.

Wil je meer informatie over de voorwaarden voor een thuisbevalling, lees dan hier verder.

Wanneer jij of je baby medische aandoeningen hebben word je tijdens de zwangerschap en bevalling begeleid door een gynaecoloog in het ziekenhuis. Ook als er tijdens de zwangerschap complicaties optreden, of als de baby erg ongunstig blijkt te liggen, verwijst de verloskundige je door naar het ziekenhuis. Meestal word je daar dan verder begeleid (tenzij de complicatie verholpen kan worden).

De hierboven beschreven medische richtlijnen zijn geen wetten. Tijdens jouw zwangerschap en bevalling geldt altijd dat jij de keuze vrijheid hebt om zelf te kiezen voor datgene wat voor jou goed voelt. Niemand kan jou vertellen waar jij moet bevallen, jij mag zelf kiezen waar jij wilt bevallen of dit thuis of in het ziekenhuis is, ook als je een medische indicatie hebt. De verantwoordelijkheid voor die keuze (en de consequenties ervan) ligt ook bij jou.

Als je meer wilt weten over bevallen buiten de richtlijnen kun je kijken op geboortebeweging.nl.

Bij een stuitligging worden vrouwen vaak direct doorverwezen naar het ziekenhuis. Terwijl een natuurlijke vaginale bevalling ook bij een stuitligging heel goed mogelijk is. Het is belangrijk om een velroskundige te kiezen die ervaring heeft met vaginale stuitbevallingen en die zich comfortabel voelt om jou te begeleiden. Meer weten? Van stuitligging tot sterrenkijker.

Lees hier meer over de verschillende liggingen van een baby in de baarmoeder. 

Ziekenhuis: poliklinisch of medisch

Er zijn verschillende soorten ziekenhuisbevallingen.

Wanneer jij zonder medische indicatie besluit om in het ziekenhuis te bevallen dan heb je een poliklinische ziekenhuisbevalling. Dit houdt in dat je een deel van de bevalling thuis bent en wanneer je voldoende ontsluiting samen met je verloskundige naar het ziekenhuis verplaatst om de bevalling af te maken. Als je tijdens een poliklinische bevalling pijnmedicatie wilt of als er complicaties zijn, word je overgedragen aan de verloskundigen en gynaecoloog van het ziekenhuis. Vanaf dan is het een medische bevalling. Dit is ook zo als je tijdens een thuisbevalling naar het ziekenhuis wordt verwezen én als je al tijdens de zwangerschap een medische indicatie hebt.

Geboorteplan

Het is altijd mijn advies om een geboorteplan te schrijven. Of je nu thuis wilt bevallen of in het ziekenhuis. Een geboorteplan maakt alleen niet voor andere duidelijk wat jouw wensen zijn, het zorgt er ook voor dat je tijdens je zwangerschap gaat nadenken over wat belangrijke elementen voor jou zijn. Tijdens een bevalling is er zoveel meer mogelijk als dat de meeste mensen denken dat het belangrijk is om vooraf deze voorbereiding te doen. Tijdens de bevalling is het niet het juiste moment om keuzes te maken of na te denken over wat je wel en niet graag zou willen doen. Daarom is het handig als je alvast op papier hebt geschreven wat jij fijn vindt en wat niet.

Bij een thuis bevalling is het veel makkelijker om al vooraf te weten wie er bij je bevalling aanwezig is, hoe je de sfeer van de kamer wilt, welke comfort mogelijkheden er voor jou aanwezig zijn. Daarnaast voelen vrouwen zich in de comfort van hun eigen huis vaak vrijer om te doen waar zij zich goed bij voelen. Ze hebben meet zelfvertrouwen om te bewegen zoals ze dat willen of geluiden te maken. In een ziekenhuis voelen vrouwen zich vaak “te gast”. En komen er meerdere personeelsleden in en uit hun kamer lopen. Ook heb je te maken met dienst wissels waardoor je elke keer opnieuw andere gezichten ziet. Al deze mensen willen graag weten wie jij bent en wat voor bevalling jij voor ogen hebt. Een geboorteplan helpt jou hierbij. Deze geef aan een van de verloskundige of verpleegkundige en op die manier kunnen ze dit zelf doorlezen en weten wat jou wensen zijn.

Ben jij benieuwd hoe een geboorteplan eruit ziet of wat jij hierin zou kunnen opschrijven? Via deze link kun je een gratis geboorteplan downloaden die jij zelf helemaal kunt invullen.

Voordelen thuisbevalling:

• In de comfort van je eigen huis voel je je vrijer om te doen wat jij wilt. De sfeer is intiemer en meer ontspannen.
• Je hoeft niet met weeën in de auto.
• Je hebt minder kans op ingrepen.
• Er zijn geen ziekenhuisbacteriën en er is minder kans op een infectie.
• Je baby is gelijk in zijn eigen omgeving, waar je alle tijd hebt voor elkaar. Na de bevalling hoef je je geen zorgen te maken over jullie vervoer naar huis. Als je moe bent na een lange bevalling kun je lekker in je eigen huis en bed blijven liggen.
• De verzekering vergoedt de bevalling vanuit het basispakket en je hoeft geen eigen risico te betalen. Ook als je toch naar het ziekenhuis moet om een medische reden, wordt dit vergoed.
• Uit onderzoek blijkt dat vrouwen die thuis bevallen positiever terugkijken op hun bevalling.

Nadelen thuisbevalling:

• Wanneer er onverwacht complicaties zijn moet je misschien toch naar het ziekenhuis. Dit kan ook vóór de bevalling gebeuren, of pas na de geboorte. Ook bij een vroeggeboorte ga je naar het ziekenhuis.
• Als je pijnmedicatie wilt, moet je daarvoor naar het ziekenhuis.

Voordelen ziekenhuisbevalling:

• Je kunt sneller pijnmedicatie krijgen dan wanneer je vanuit huis eerst naar het ziekenhuis moet.
• Bij complicaties waarvoor een gynaecoloog of kinderarts nodig is, is deze hulp sneller voorhanden.

Nadelen ziekenhuisbevalling:

• Je moet met weeën in de auto.
• Je hebt minder privacy en je bent in een vreemde omgeving.
• Er is een grotere kans op ingrepen zoals kunstmatig vliezen breken, weeënopwekkers, pijnmedicatie, een knip of een kunstverlossing.
• Je krijgt te maken met ziekenhuisregels, waardoor het lastiger om zelf de regie te houden over je bevalling. Je voelt je sneller overgeleverd aan afspraken en beslissingen van anderen.
• Er is meer kans op een infectie.
• Als je zonder medische indicatie in het ziekenhuis bevalt, betaal je een eigen bijdrage. Deze bijdrage verschilt per ziekenhuis, maar ligt meestal rond de 350 à 400 euro.

Of je nu uiteindelijk kiest voor een thuis of een ziekenhuisbevalling wat het aller belangrijkst is, is dat jij kiest voor de plek waar jij je het meest veilig en op je gemak voelt. Het is belangrijk dat jij geen spanning zult ervaren tijdens de bevalling. Want spanning zorgt ervoor dat jouw lichaam nier goed zijn werk kan doen. Een ontspannen lichaam kan beter de juiste hormonen aanmaken en beter ontsluiting creëren voor je baby om geboren te kunnen worden.

Probeer niet te veel te luisteren naar de verhalen van anderen. Weet dat de meeste verhalen die vertelt worden vaak negatief zijn en dit jou niet gaat helpen tijdens dit proces. Probeer jezelf te informeren met kennis en bruikbare informatie en inspiratie op te doen door positieve bevalervaringen te lezen en te bekijken.

Als je twijfelt over thuis bevallen of in het ziekenhuis, kun je eens onderzoeken wat precies jou een veilig gevoel geeft en waarom. Ga jij (of je partner) vooral uit van doemscenario’s? Waar ben je bang voor? Hoe groot is die kans? Wat als je uitgaat van de kans dat alles goed gaat? Wat wil je diep van binnen? Wat heb je nodig om je daar zelfverzekerd en rustig over te voelen? Als doula help ik vrouwen en hun partners bij het toewerken nar hun ideale bevalling. Ik heb ze omgaan met hun angsten en leg ze uit wat belangrijk is voor hun tijdens de bevalling. Daarnaast biedt ik tijdens de bevalling continue steun zodat er altijd een zorg professional aanwezig is om te ondersteunen en onzekerheden weg te nemen wanneer dit nodig is.